„Niebezpieczeństwa i zagrożenia dla przyrody w XXI wieku” – zmiany klimatu.

Przed odkryciem i wykorzystaniem paliw kopalnych istniała równowaga pomiędzy energią docierającą ze Słońca i emisją z Ziemi w przestrzeń kosmiczną, natomiast temperatura zmieniała się powoli. Takie powolne zmiany klimatu były zjawiskiem naturalnym a natura była w stanie się dostosować. Obecnie ani w przyrodzie ani w zakresie działalności człowieka nie jest to możliwe. Rewolucja przemysłowa stała się więc procesem, od którego rozpoczął się wzrost temperatury na kuli ziemskiej. Średnia temperatura na Ziemi, która wzrosła już o ponad 1°C, sygnalizuje postępujące obecnie coraz szybciej zmiany klimatu.

Jako bezpośrednią przyczynę wzrostu temperatury powietrza można wskazać wieloletnie spalanie przez człowieka paliw kopalnych; węgla kamiennego i brunatnego, ropy naftowej i gazu ziemnego, wykorzystywanych do produkcji energii elektrycznej, transportu i w przemyśle. Do atmosfery przedostają się wówczas zwiększone ilość gazów cieplarnianych, m.in. dwutlenku węgla, metanu, podtlenku azotu. Gazy te są naturalnym składnikiem atmosfery, zapobiegają ucieczce ciepła poza atmosferę ziemską. Wywołuje to tzw. efekt cieplarniany, bez którego na Ziemi byłoby dużo chłodniej. Ekstremalny wzrostu stężenia tych gazów w wyniku nadmiernej konsumpcji głównie państw wysoko rozwiniętych gospodarczo, nasilił efekt cieplarniany.

Kolejna ważną przyczyną ocieplania się klimatu jest deforestacja, zwłaszcza w regionach okołorównikowych, która powoduje zmniejszenie pochłaniania dwutlenku węgla z atmosfery. Lasy Amazonii są nazywane „zielonymi płucami Ziemi” ponieważ generują ok. 20% tlenu w ziemskiej atmosferze i pochłania ogromne ilości dwutlenku węgla. Zmniejszająca się powierzchnia Amazonii, przyczynia się do wzrostu temperatury powietrza. Program satelitarny uruchomiony przez National Institute for Space Research i służący do monitorowania Amazonii wykazał, że w ciągu jednego roku została wycięta powierzchnia lasów 17 razy większa od Nowego Jorku. Takie tempo wycinania lasów deszczowych może przyczynić się przekształcenia ich w sawannę.

Skutki ocieplenia klimatu zachodzą w skali globalnej, już teraz obserwujemy szereg niespotykanych wcześniej zjawisk: rekordowe upały lub mrozy, przesuwanie się stref klimatycznych, topnienie lodowców, silniejsze huragany, topnienie pokrywy lodowej Arktyki i lodów Antarktydy, podnoszenie się poziomu oceanów, rozmarzanie wiecznej zmarzliny, burze i nawałnice, pustynnienie, susze, pożary i powodzie. W Polsce następstwami mogą być częściej pojawiające się wysokie temperatury powietrza i niedobór wody. Może być to przyczyną strat w rolnictwie, co spowoduje wzrost cen żywności Częściej będą występowały bardzo silne wiatry i powodzie. Musimy pamiętać, że zachodzące zmiany klimatu spowodowały już utratę niektórych ekosystemów. Przystosowanie gatunków do zmian klimatu odbywało się do tej pory głównie poprzez migracje i dostosowania ewolucyjne. Jednak teraz te rodzaje adaptacji nie będą możliwe lub będą bardzo utrudnione. Ocieplanie się klimatu może spowodować wymarcie nawet połowy znanych gatunków roślin i zwierząt.

Działania wszystkich ludzi na ziemi powinny dążyć do wyeliminowania antropogenicznej emisji gazów cieplarnianych do połowy obecnego stulecia. Według byłego Prezydenta Stanów Zjednoczonych Baracka Obamy „Jesteśmy pierwszym pokoleniem, które zdaje sobie sprawę, że wyniszcza swoją planetę i ostatnim, które może z tym coś jeszcze zrobić.”

https://pl.boell.org/pl/2016/06/20/gazy-cieplarniane-trucizna-dla-klimatu

https://www.wwf.pl/srodowisko/klimat

https://www.national-geographic.pl/artykul/trwa-najwieksza-wycinka-drzew-lasow-amazonskich-w-brazylii

Justyna Mandra, Dominika Kowalska, Szkoła Podstawowa nr 28 im. H. Arctowskiego w Toruniu